Biến đổi khí hậu tại Việt Nam và giải pháp từ World Bank

Biến đổi khí hậu tại Việt Nam đang gây ra những hậu quả ngày càng nghiêm trọng, được xem là một trong những quốc gia dễ bị tổn thương nhất. Mỗi năm, chúng ta thiệt hại từ 1-1.5% GDP do các thảm họa thiên nhiên, đe dọa trực tiếp đến an ninh lương thực, cơ sở hạ tầng và sự phát triển kinh tế. Nếu không hành động quyết liệt, tương lai sẽ còn đối mặt với nhiều thách thức hơn nữa khi nhiệt độ toàn cầu có thể tăng thêm 4°C. Thấu hiểu vấn đề này, World Bank đã và đang triển khai nhiều giải pháp thiết thực, cam kết hỗ trợ Việt Nam thông qua các dự án năng lượng tái tạo, tăng trưởng xanh và nâng cao khả năng thích ứng, mở ra con đường phát triển bền vững.

Mới đây Phó Chủ tịch World Bank Axel Van Trotsenburg đã có cuộc thảo luận với độc giả Việt Nam về các thách thức và giải pháp để ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu nói chung và ở Việt Nam nói riêng.

Ông cho rằng Việt Nam là một trong những quốc gia dễ bị tổn thương nhất do ảnh hưởng của biến đối khí hậu. Biến đổi khí hậu có thể sẽ làm trầm trọng thêm những nguy cơ sẵn có đối với tài nguyên thiên nhiên, nông nghiệp, an ninh lương thực, cơ sở hạ tầng và sức khỏe và đặt ra những mối đe dọa lớn cho phát triển kinh tế và con người, cũng như môi trường. Người nghèo và cộng đồng nghèo ít có khả năng thích ứng sẽ là nhóm bị tác động nặng nề hơn.

Đặc biệt là với tốc độ đô thị hoá nhanh như ở Việt Nam hiện nay (trên 60%), xu hướng phát thải khí nhà kính toàn cầu cho thấy đến năm 2100, trái đất có thể sẽ nóng thêm 4 độ C và khiến Việt Nam sẽ phải gặp phải sự thay đổi nhiệt độ lớn, đặc biệt là ở khu vực phía Bắc.

Các thảm họa thiên nhiên và mực nước biển dâng đã và đang gây ra những hậu quả nặng nề đối với con người và tài sản, gây ra những ảnh hưởng bất lợi tới tăng trưởng và giảm nghèo, và tới nhiều lĩnh vực khác nhau của nền kinh tế.

Trong hai thập kỷ qua, ước tính mỗi năm Việt Nam đã thiệt hại từ 1% đến 1,5% GDP do các thảm họa thiên nhiên. Cụ thể như cơn bão Hải Yến năm 2013 đã gây thiệt hại tới 1,2 tỉ đô la Mỹ ở 15 tỉnh ở khu vực miền Trung.

Cơn bão Côn Sơn 17/7/2010, đổ bộ vào khu vực Hải Phòng, Thái Bình, Nam Định với tốc độ gió từ 75 đến 117 km/h (tương đương cấp 11, cấp 12). Đuôi bão quét qua khu vực các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An và nhanh chóng suy yếu thành áp thấp nhiệt đới. Tuy nhiên trước khi tan, cơn bão đã để lại hậu quả: 12 người chết, mất tích, hàng chục tàu, thuyền lớn bị đắm, hàng trăm ngôi nhà bị hư hỏng…

Mặc dù Việt Nam chưa phải là quốc gia phát thải lượng lớn khí nhà kính, nhưng lượng khí này của Việt Nam ngày càng tăng, đặc biệt là trong lĩnh vực năng lượng. Từ năm 2000 đến năm 2010, lượng khí nhà kính trên đầu người của Việt Nam đã tăng 180% và tổng lượng khí thải nhà kính tăng 150%.

Chính phủ Việt Nam đang thể hiện cam kết mạnh mẽ ứng phó với biến đổi khí hậu, giảm nhẹ rủi ro thiên tai và tăng trưởng xanh, áp dụng phương thức liên lĩnh vực tập trung vào thích ứng và tăng cường nỗ lực để giảm nhẹ tác động của biến đổi khí hậu.

Vì vậy để hỗ trợ Việt Nam trong lĩnh vực này, Ngân hàng Thế giới đang triển khai 19 dự án tập trung vào các chương trình giảm nhẹ tác động của biến đổi khí hậu thông qua phát triển năng lượng tái tạo, sử dụng năng lượng hiệu quả, và các dự án giao thông phát thải các-bon thấp; các chương trình thích ứng khí hậu thông qua nông nghiệp thông minh với khí hậu, khả năng phục hồi sau các thảm họa liên quan tới khí hậu và quản lý nguồn tài nguyên nước.

Hỗ trợ của Ngân hàng Thế giới cũng giúp Việt Nam tiến hành các nghiên cứu về phát triển ít phát thải khí nhà kính, lựa chọn ưu tiên thích ứng với biến đổi khí hậu trong lập kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội, rà soát chi tiêu công cho biến đổi khí hậu, tăng cường năng lực thể chế, chính sách và phối hợp đa ngành…

Hàng loạt các câu hỏi được đặt ra là tại sao cần phải quan tâm đến vấn đề biến đổi khí hậu? Biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn như thế nào? Đâu là những động lực để các nước đang phát triển chuẩn bị ứng phó với biến đổi khí hậu? Mỗi chúng ta có thể làm gì để ứng phó với biến đổi khí hậu? Ngân hàng Thế giới có lời có thể giúp gì cho Việt Nam trong vấn đề này?

Trong chuyến thăm và làm việc tại Việt Nam năm 2014, ông Axel Van Trotsenburg, Phó Chủ tịch Ngân hàng Thế giới, Phụ trách Đông Á và Thái Bình Dương đã đến thăm Đồng bằng Sông Cửu Long, vựa lúa của Việt Nam và cũng là nơi chịu ảnh hưởng lớn nhất bởi mực nước biển dâng.

Đồng thời ông van Trotsenburg quản lý một danh mục đầu tư trị giá 30 tỷ USD vốn vay, tín dụng ưu đãi, tín dụng không hoàn lại ở khu vực Đông Á và Thái Bình Dương.

Và chỉ đạo việc thực hiện chiến lược của Ngân hàng Thế giới trong khu vực nhằm hỗ trợ các nước đối phó với bốn thách thức chính: thiên tai, nghèo và bất bình đẳng, cơ sở hạ tầng và đô thị hóa, và xây dựng chính phủ hoạt động vì người dân.

Chuyến đi thực tế của ông Trotsenburg và những chia sẻ của người dân về những tác động của BĐKH đến đời sống con người sẽ là những bằng chứng sinh động cụ thể nhất về những tác động của thiên tai đối với đời sống con người Việt Nam để Ngân hàng Thế giới có những hỗ trợ thiết thực nhất trước tác động BĐKH tại Việt Nam.

Thanh Huyền

Câu hỏi thường gặp về biến đổi khí hậu tại Việt Nam

Hỏi: Biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến Việt Nam như thế nào?Trả lời: Việt Nam chịu thiệt hại 1-1.5% GDP mỗi năm do thiên tai, đối mặt với mực nước biển dâng, an ninh lương thực bị đe dọa, và người nghèo là nhóm dễ bị tổn thương nhất trước các tác động này.

Hỏi: World Bank hỗ trợ Việt Nam ứng phó biến đổi khí hậu ra sao?Trả lời: World Bank triển khai 19 dự án tập trung vào năng lượng tái tạo, sử dụng năng lượng hiệu quả, nông nghiệp thông minh và quản lý tài nguyên nước để giúp Việt Nam thích ứng và giảm nhẹ tác động.

Hỏi: Tại sao lượng khí nhà kính của Việt Nam lại tăng nhanh?Trả lời: Lượng khí nhà kính của Việt Nam tăng nhanh chủ yếu do tốc độ đô thị hóa và sự phát triển mạnh mẽ trong lĩnh vực năng lượng, với tổng lượng khí thải đã tăng 150% trong giai đoạn 2000-2010.